ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Συνταγματικές Πρόνοιες

Άρθρο 46 του Συντάγματος:

Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελεί ανεξάρτητο συλλογικό Όργανο με αυτοτελείς εξουσίες. Διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και είναι το κύριο όργανο για την άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας. Οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία

Άρθρο 48(β) του Συντάγματος:

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλεί τις Συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, προεδρεύει των Συνεδριών του και συμμετέχει στις συζητήσεις, χωρίς όμως να έχει δικαίωμα ψήφου.

Άρθρο 54 του Συντάγματος:

Tο Υπουργικό Συμβούλιο ασκεί εκτελεστική εξουσία επί παντός θέματος, εκτός εκείνων που ρητά ανατίθενται με συνταγματική διάταξη στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή άλλο Πολιτικό Όργανο.

Η υπό του Υπουργικού Συμβουλίου ασκούμενη εκτελεστική εξουσία, σύμφωνα με το Άρθρο 54 του Συντάγματος, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων και τα εξής θέματα:

α) Τη γενική διεύθυνση και τον έλεγχο της διακυβέρνησης της Δημοκρατίας καθώς επίσης και τη διεύθυνση της γενικής πολιτικής.

β) Τη διεύθυνση των εξωτερικών υποθέσεων, οι οποίες αναφέρονται στο Άρθρο 50 του Συντάγματος.

γ) Την άμυνα και την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας, τα οποία αναφέρονται στο Άρθρο 50 του Συντάγματος.

δ) Το συντονισμό και την εποπτεία της λειτουργίας όλων των δημοσίων υπηρεσιών.

ε) Την εποπτεία και τη διάθεση της περιουσίας της Δημοκρατίας.

στ) Την επεξεργασία νομοσχεδίων και του Προϋπολογισμού του Κράτους πριν την κατάθεσή τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων και την έκδοση σχετικών κανονιστικών και εκτελεστικών διαταγμάτων.

Άρθρο 55 του Συντάγματος:

Η εκτελεστική εξουσία στην Κύπρο ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το Υπουργικό Συμβούλιο και τους Υπουργούς. Το Υπουργικό Συμβούλιο συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Άρθρο 56 του Συντάγματος:

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταρτίζει την Ημερήσια Διάταξη οποιασδήποτε συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου κατά την απόλυτη κρίση του.

Άρθρο 57 του Συντάγματος:

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, διαθέτει το δικαίωμα οριστικής αρνησικυρίας Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούν τις εξωτερικές υποθέσεις, την άμυνα και την ασφάλεια, καθώς και το δικαίωμα αναπομπής Αποφάσεων του Συμβουλίου.

Το Υπουργικό Συμβούλιο συνέρχεται, συνήθως, σε Ολομέλεια. Ειδικές ή Ad Hoc Επιτροπές Υπουργών δύναται να συσταθούν για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων, ειδικού χαρακτήρα θεμάτων, που αναθέτει σ΄ αυτές η Ολομέλεια του Συμβουλίου.

Για σκοπούς τήρησης των Πρακτικών των Συνεδριών του Υπουργικού Συμβουλίου παρακάθονται στις Συνεδρίες του ο Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου και μία Στενογράφος της Προεδρίας της Δημοκρατίας η οποία καταγράφει τα διαμειφθέντα κατά τη Συνεδρία.

Σημειώνεται ότι, η σειρά αναγραφής των Υπουργών στα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου είναι η ακόλουθη:

1. Υπουργός Εξωτερικών.
2. Υπουργός Οικονομικών.
3. Υπουργός Εσωτερικών.
4. Υπουργός Άμυνας.
5. Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
6. Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.
7. Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.
8. Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
9. Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
10. Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
11. Υπουργός Υγείας.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ

Αρχικώς, τα Υπουργεία στην Κύπρο ήταν 10. Αυτό αποφασίστηκε στη Συνεδρία της Μεταβατικής Επιτροπής, η οποία συνήλθε στις 17 Μαρτίου, 1959, στη Λευκωσία και στην οποία έλαβαν μέρος ο τελευταίος Κυβερνήτης της Κύπρου Σερ Χιου Φουτ, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Δρ Φαζίλ Κουτσιούκ.

Τα 10 Υπουργεία ήταν τα ακόλουθα (με αλφαβητική σειρά):

1. Υπουργείο Άμυνας.

2. Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων.

3. Υπουργείο Δικαιοσύνης.

4. Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας.

5. Υπουργείο Εξωτερικών.

6. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

7. Υπουργείο Εσωτερικών.

8. Υπουργείο Οικονομικών.

9. Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων.

10.Υπουργείο Υγείας.

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση τη συμφωνία της Ζυρίχης (1959) παραχωρούσε την ευθύνη της παιδείας στις Κοινοτικές Συνελεύσεις. Ως εκ τούτου, τα θέματα εκπαίδευσης και πολιτισμού των Ελληνοκυπρίων ανέλαβε η Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση, ενώ το αντίστοιχο συνέβη με τους Τουρκοκυπρίους. Μετά τα γεγονότα της περιόδου 1963-1964 και την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τους διάφορους πολιτειακούς θεσμούς, για λόγους εθνικού συμφέροντος και με βάση το δίκαιο της ανάγκης αποφασίστηκε με τον περί Μεταβιβάσεως της Ασκήσεως των Αρμοδιοτήτων της Ελληνικής Κοινοτικής Συνελεύσεως και περί Υπουργείου Παιδείας Νόμο του 1965, (12 του 1965) η διάλυση της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης και η ίδρυση του Υπουργείου Παιδείας, που ανέλαβε τις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές αρμοδιότητες.

Ακολούθως, το Υπουργείο Παιδείας μετονομάστηκε σε Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, από 12.11.1993, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Παιδείας Νόμο του 1993 (Ν.47(Ι)/1993). Από 9.7.2019 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Νόμο του 2019 (Ν. 94(Ι)/2019) και στη συνέχεια από 1.7.2022 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Νόμο του 2022 (Ν. 56(Ι)/2022).

Σε σχέση με τη μετονομασία των υπόλοιπων Υπουργείων, αναφέρονται τα ακόλουθα:

• Το Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων μετονομάστηκε από τις 11.2.1994 σε Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, σύμφωνα τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Γεωργίας και Φυσικών Πόρων Νόμο του 1994 (Ν. 3(Ι)/1994) και στη συνέχεια, από τις 5.1.2015 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος σύμφωνα με τον περί της Μετονομασίας του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Νόμο του 2015 (Ν. 1(Ι)/2015).

• Το Υπουργείο Δικαιοσύνης μετονομάστηκε από τις 14.5.1993 σε Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης Νόμο του 1993 (Ν. 20(Ι)/1993).

• Το Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας μετονομάστηκε από 27.10.1994 σε Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας Νόμο του 1994 (Ν. 69(Ι)/1994). Στη συνέχεια, από τις 12.7.2013 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Νόμο του 2013 (Ν. 57(Ι)/2013) και από 19.12.2018 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, σύμφωνα τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Νόμο του 2018 (Ν.151(Ι)/2018).

• Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μετονομάστηκε από 15.4.2014 σε Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο του 2014 (Ν.48(Ι)/2014) και στη συνέχεια, από 14.3.2022 μετονομάστηκε σε Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο του 2022 (Ν. 28(Ι)/2022).

• Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων μετονομάστηκε από 9.4.2015 σε Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, σύμφωνα με τον περί Μετονομασίας του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων Νόμος (Ν.43(Ι)/2015).

Ενόψει των πιο πάνω μετονομασιών, σήμερα υπάρχουν τα ακόλουθα 11 Υπουργεία (με αλφαβητική σειρά):

1. Υπουργείο Άμυνας.

2. Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

3. Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.

4. Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.

5. Υπουργείο Εξωτερικών.

6. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

7. Υπουργείο Εσωτερικών.

8. Υπουργείο Οικονομικών.

9. Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.

10. Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.

11. Υπουργείο Υγείας.

Πέραν των Υπουργείων, σήμερα λειτουργούν στην Κύπρο και πέντε (5) Υφυπουργεία, τα οποία έχουν ιδρυθεί βάσει προνοιών οικείων νόμων και αναφέρονται στα ακόλουθα (κατά χρονολογική σειρά ίδρυσής τους):

1. Υφυπουργείο Ναυτιλίας

Ιδρύθηκε με τον περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Ναυτιλίας και περί Διορισμού Υφυπουργού Ναυτιλίας παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμο του 2017 (Ν. 123(I)/2017), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαρτίου 2017.

2. Υφυπουργείο Τουρισμού

Ιδρύθηκε με τον περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Τουρισμού και Διορισμού Υφυπουργού Τουρισμού παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμο του 2018 (Ν. 123(I)/2018), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από 2 Ιανουαρίου 2019.

3. Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής

Ιδρύθηκε με τον περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και Διορισμού Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμο του 2020 (Ν. 14(Ι)/2020), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαρτίου 2020.

4. Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας

Ιδρύθηκε με τον περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας και περί Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2021 (Ν. 89(Ι)/2021), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 8 Ιουλίου 2021.

5. Υφυπουργείο Πολιτισμού

Ιδρύθηκε με τον περί της Ίδρυσης Υφυπουργείου Πολιτισμού και Διορισμού Υφυπουργού Πολιτισμού παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2022 (Ν. 55(Ι)/2022), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2022.